Wat maakt een goede ontwikkelaar? Iemand die schone code schrijft en het domein goed kent. Maar wat maakt een goede tester? Dat antwoord ligt minder voor de hand. Ons werk is niet altijd zo tastbaar als dat van onze collega’s.
Om die vraag te beantwoorden, gaf Betabit op 22 en 29 september bij opdrachtgever VECOZO een cursus over het vakmanschap van de tester. Trainer Bram nam ons in twee dagen mee langs verschillende onderwerpen die laten zien wat een goede tester maakt.

Testpiramide
De testpiramide — wie kent ’m niet? Maar is deze vandaag de dag nog wel actueel, of kan hij in het museum? Daar waren we het snel eens: de piramide blijft een handig startpunt om over testautomatisering te praten. Het helpt om te bepalen waar je welke tests uitvoert en hoe je de tijdsinvestering afweegt tegenover de waarde van een geautomatiseerde test.
Toch heeft de piramide zijn beperkingen. Vaak gaat het alleen over geautomatiseerde functionele tests. Handmatig testen komt niet aan bod, terwijl dat soms juist efficiënter is. Ook ontbreken niet-functionele tests zoals security-, performance- en accessibilitytests, die minstens zo belangrijk zijn.
Daarnaast is de vorm niet altijd toepasbaar. In low-code platforms zijn units bijvoorbeeld lastig te testen en ligt de focus logischer op integratie- of UI-tests. En UI-tests zijn niet per definitie duur of traag — ze kunnen juist veel zeggen over de kwaliteit van een applicatie.
De testpiramide is dus een nuttig raamwerk, maar geen heilige graal. Pas hem gerust aan je eigen situatie aan. Elk team en elke applicatie is tenslotte anders.
Risico-gebaseerd testen
Als testers passen we risicogebaseerd testen vaak onbewust toe, maar bewust doen levert meer op. Het maakt je werk efficiënter en gerichter, omdat je test waar het écht toe doet.
Begin met het bepalen van risico’s, bijvoorbeeld met een risk-storming workshop. Breng zowel functionele als niet-functionele risico’s in kaart. Op basis van impact x kans bepaal je de prioriteit. Richt je vervolgens vooral op de risico’s met de hoogste impact en kans.
Voer daarna de juiste tests uit en blijf hun status monitoren. Prioriteiten kunnen veranderen, dus herzie je tests regelmatig. Het zou zonde zijn om tijd te steken in testen die niets meer toevoegen.
Mijn collega Bas Rijssemus is één van de experts binnen Newspark op dit gebied. Later deze week gaat hij in zijn blog dieper in op dit topic.

Communicatie
Goede technische skills zijn belangrijk, maar zonder communicatie kom je er niet. Een tester is namelijk een vertaler tussen developer, analist en business. Je stelt vragen, schakelt tussen perspectieven en maakt risico’s zichtbaar voor het team.
Communicatie draait niet alleen om wat je zegt, maar ook hoe en wanneer. Beschrijf bevindingen duidelijk en reproduceerbaar, vermijd ruis en blijf constructief. Problemen los je samen op.
Houd de feedbackloops kort en stem domeintaal af met je collega’s, zodat iedereen elkaar begrijpt. En misschien wel het belangrijkste: wees proactief. Wacht niet af, maar zoek zelf het contact en kom met voorstellen. Beweeg je als tester als een spin in het web van je applicatielandschap.
Plannen
Goede planning kost tijd, maar levert op de lange termijn juist tijd op. Denk vooraf na over je teststrategie, tools, data en technieken. Dat betekent niet dat je dikke testplannen moet schrijven, maar wel dat je bewust keuzes maakt.
Plan als team je sprintwerkzaamheden zodat testwerk niet allemaal aan het eind komt. Kleine stories aan het begin van de sprint zorgen voor een betere verdeling. Een Gantt chart kan helpen om inzicht te geven in de doorlooptijd en afhankelijkheden van stories.
Maar blijf wendbaar. Een plan is een richtlijn, geen doel op zich. Kwaliteit leveren blijft altijd belangrijker dan het halen van de sprint.

Culture of quality
Kwaliteit is niet alleen de verantwoordelijkheid van testers — het hoort in de hele organisatie te leven. Als tester kun je daarin het voortouw nemen en bijdragen aan een culture of quality: een cultuur waarin iedereen streeft naar kwaliteit en continu verbeteren.
Dat begint klein. Een paar enthousiastelingen kunnen al verandering teweegbrengen. Richt quality gates in (zoals SonarCloud of pull request reviews), evalueer regelmatig in retrospectives en stimuleer pairing en mentoring. Deel kennis, zowel binnen als buiten je eigen discipline.
De unieke blik van testers helpt om verbeteringen te signaleren. Werk samen met je team om die door te voeren. Zo word je als tester een echte katalysator van kwaliteit.
Werk vervolgens samen met je collega’s om deze verbeteringen door te voeren. Op deze manier wordt de tester namelijk een katalysator van kwaliteit!
Monitoring
We praten vaak over shift-left — fouten zo vroeg mogelijk vinden — maar shift-right wordt steeds belangrijker. Want hoe goed je ook test, fouten in productie zijn onvermijdelijk. Dan wil je ze wel snel ontdekken.
Zorg daarom voor duidelijke logging, telemetrie en alerts in je applicaties. Bekijk regelmatig de metrics om te zien hoe het systeem draait en reageer snel op afwijkingen.
Monitoring geldt niet alleen voor techniek, maar ook voor je team en proces. De Deming Cycle (Plan, Do, Check, Act) helpt om continu te verbeteren en van elk iteratie te leren.
Conclusie
Testen is dus veel meer dan vinkjes zetten of bugs vinden. Het is kritisch denken, slim plannen, helder communiceren en continu verbeteren. Een goede tester is niet degene die de meeste fouten vindt, maar degene die helpt om kwaliteit zichtbaar te maken en te versterken — in het team én in de organisatie.
Vakmanschap in testen draait om balans: tussen automatiseren en handmatig testen, tussen techniek en communicatie, tussen snelheid en zorgvuldigheid. Het vraagt om nieuwsgierigheid, lef en de bereidheid om steeds te blijven leren.
Als tester ben je niet alleen bewaker van kwaliteit, maar ook verbinder, adviseur en soms zelfs aanjager van verandering. Je helpt teams om bewuster met risico’s om te gaan, slimmer te plannen en samen betere beslissingen te nemen.
Tijdens de training was vooral de onderlinge discussie enorm waardevol. Het was boeiend om samen met collega’s stil te staan bij ons vak, ideeën uit te wisselen en vanuit verschillende invalshoeken te praten over wat goed testen nou echt betekent. Zulke gesprekken houden het vak levend en helpen ons om verder te groeien als testers én als team.
Want uiteindelijk gaat het in testen niet om de test zelf, maar om de waarde die het toevoegt. Door met elkaar te streven naar kwaliteit in elke stap van het proces, maak je als tester écht het verschil.